Vitamin K (Filokuinon) Testi

Vitamin K (Filokuinon) testi, kandaki Vitamin K1 (Filokuinon) düzeyini ölçen bir biyokimyasal analizdir. Vitamin K, kan pıhtılaşması ve kemik sağlığı için hayati öneme sahip yağda çözünen bir vitamindir. Bu test, vücutta yeterli miktarda vitamin K bulunup bulunmadığını değerlendirmek amacıyla yapılır.
Vitamin K iki ana formda bulunur: K1 (filokuinon) ve K2 (menakinon). K1 formu çoğunlukla yeşil yapraklı sebzelerden, K2 formu ise bağırsak bakterileri tarafından üretilir. Vücut, bu vitaminleri kullanarak protrombin adı verilen bir pıhtılaşma faktörünün sentezini gerçekleştirir. Eksikliği durumunda kanın pıhtılaşması zorlaşır ve kanama eğilimi artar.
Bu test, özellikle pıhtılaşma bozukluklarının biyokimyasal nedenini araştırmak veya karaciğer fonksiyonlarını dolaylı olarak değerlendirmek için kullanılır. Ayrıca bazı ilaçların (örneğin antikoagülanlar veya antibiyotikler) uzun süreli kullanımında Vitamin K düzeyinin düşüp düşmediğini takip etmek amacıyla da yapılabilir.
Laboratuvarlarda yüksek performanslı sıvı kromatografi (HPLC) veya kütle spektrometrisi (MS) yöntemleriyle gerçekleştirilir. Bu sayede kanda çok düşük düzeyde bulunan vitamin miktarı dahi yüksek hassasiyetle ölçülebilir.

Vitamin K (Filokuinon) testi, kanama eğilimi, kolay morarma veya pıhtılaşma bozukluğu belirtileri görülen durumlarda istenir.
Ayrıca şu nedenlerle de yapılabilir:

• Kan pıhtılaşma testlerinde anormallik saptandığında (örneğin yüksek INR veya uzamış PT),

• Karaciğer hastalıklarında vitamin sentez kapasitesini değerlendirmek için,

• Antibiyotik, antikoagülan (Warfarin) veya epilepsi ilaçları gibi ilaçların uzun süreli kullanımı sonrası,

• Yağ emilimini etkileyen bağırsak hastalıkları (örneğin çölyak, Crohn) olan hastalarda vitamin düzeyini belirlemek için,

• Yeni doğanlarda kanama riski değerlendirmesinde.
  Bu test sayesinde hem vitamin eksikliği hem de buna bağlı pıhtılaşma sorunları erken tespit edilebilir.

Vitamin K yüksekliği nadir görülür ve genellikle beslenme kaynaklı fazlalıktan ziyade takviye aşırılığı veya yanlış dozda vitamin enjeksiyonu nedeniyle ortaya çıkar.
Aşırı vitamin K alımı, özellikle kan sulandırıcı ilaç kullanan kişilerde bu ilaçların etkisini azaltabilir. Bu durum, pıhtı oluşma riskini artırabilir.
Bazı karaciğer hastalıklarında, vücut vitamin K’yı yeterince işleyemediğinde kandaki düzey geçici olarak yüksek çıkabilir. Ancak genellikle toksik etki oluşturacak kadar artış gözlenmez.
Yüksek sonuçlar saptandığında doktor, hastanın ilaç geçmişini ve beslenme düzenini inceleyerek durumu değerlendirir.

Vitamin K (Filokuinon) düşüklüğü, pıhtılaşma faktörlerinin üretiminde aksama olduğunu gösterir. Bu durum, kanama eğilimi, ciltte kolay morarma, burun veya diş eti kanamaları, idrar veya dışkıda kan görülmesi gibi belirtilere yol açabilir.
Düşük düzeyin başlıca nedenleri şunlardır:

• Yetersiz beslenme veya uzun süreli açlık,

• Antibiyotik kullanımı sonucu bağırsak florasının bozulması,

• Karaciğer yetmezliği,

• Yağ emilimini bozan sindirim sistemi hastalıkları,

• Antikoagülan ilaç kullanımı (örneğin Warfarin).
  Uzun süreli eksiklik durumlarında hem pıhtılaşma bozuklukları hem de kemik mineral yoğunluğu azalması görülebilir. Bu nedenle düşük sonuç mutlaka klinik olarak değerlendirilmelidir.

Vitamin K (Filokuinon) testi, genellikle damardan alınan kan örneği ile yapılır.
Numune, sarı kapaklı veya kırmızı kapaklı serum tüpüne alınır. Test öncesinde 8–12 saatlik açlık önerilir, çünkü yağda çözünen bir vitamin olduğundan beslenme sonucu geçici artışlar görülebilir.
Kan alma işlemi birkaç dakika sürer, genellikle ağrısızdır ve özel bir hazırlık gerektirmez. Örnek alındıktan sonra kişi günlük yaşamına hemen dönebilir.
Laboratuvarda HPLC veya MS yöntemiyle analiz edilerek kandaki vitamin düzeyi hesaplanır.

Vitamin K (Filokuinon) testi genellikle 3–5 iş günü içinde sonuçlanır.
HPLC veya MS cihazı gerektirdiğinden bazı laboratuvarlarda bu test dış merkezde çalışılabilir, bu durumda sonuç süresi uzayabilir.