Mikrobiyota Testi

Mikrobiyota testi, insan vücudunda özellikle bağırsaklarda, ağızda ve ciltte yaşayan mikroorganizmaların (bakteri, mantar, virüs) tür ve oranlarını belirleyen ileri düzey bir moleküler analizdir. Bu mikroorganizmaların tümüne “mikrobiyota” denir ve sağlıklı bir mikrobiyota; bağışıklık sistemi, sindirim, hormon dengesi ve beyin fonksiyonları üzerinde önemli rol oynar.
Testin amacı, bağırsakta bulunan yararlı ve zararlı bakterilerin dengesini ölçerek kişinin genel sağlık durumunu değerlendirmektir. Mikrobiyota analizi, klasik kültür yöntemlerinden farklı olarak DNA temelli çalışır. Bu sayede kültür ortamında üremeyen bakteriler bile Next Generation Sequencing (NGS) veya PCR tabanlı dizileme yöntemleri ile tespit edilir.
Analiz sonucunda hangi bakteri türlerinin fazla veya eksik olduğu belirlenir, ayrıca bu bakterilerin metabolik fonksiyonları (örneğin kısa zincirli yağ asidi üretimi, vitamin sentezi, detoksifikasyon kapasitesi) değerlendirilir.
Mikrobiyota testi yalnızca hastalık tanısında değil, aynı zamanda kişiye özel beslenme, probiyotik ve yaşam tarzı planlaması için de değerli bilgiler sunar. Günümüzde “bağırsak ikinci beyin” olarak tanımlandığından, bu test bedensel ve ruhsal sağlık arasında köprü kuran en güncel tanı yöntemlerinden biridir.

Mikrobiyota testi, vücuttaki mikrobiyal dengeyi değerlendirerek sindirim, bağışıklık ve metabolizma bozukluklarının nedenini anlamak için yapılır.
Doktor bu testi genellikle şu durumlarda ister:

• Kronik kabızlık, ishal, gaz ve şişkinlik,

• Bağışıklık sistemi zayıflığı, sık enfeksiyonlar,

• Gıda intoleransları veya alerjiler,

• Depresyon, anksiyete gibi beyin-bağırsak ekseniyle ilişkili sorunlar,

• Antibiyotik kullanımı sonrası bağırsak dengesinin bozulması,

• Kilo kontrolü ve metabolik sendrom araştırmaları.
  Test ayrıca kişiye özel probiyotik ve beslenme programlarının hazırlanmasında yol gösterici olarak kullanılır.

Mikrobiyota testinde “yüksek” terimi, genellikle belirli bakteri gruplarının normalden fazla çoğaldığını gösterir.

• Firmicutes bakterilerinin artışı, kilo alımı ve metabolik yavaşlama ile ilişkilidir.

• Proteobakterilerin fazlalığı, bağırsakta iltihaplanma veya toksik yük artışı anlamına gelebilir.

• Candida türlerinin aşırı çoğalması, mantar enfeksiyonları, yorgunluk ve sindirim bozukluklarına neden olabilir.
  Dengesiz mikrobiyota, “disbiyoz” olarak adlandırılır ve bu durum bağışıklık sisteminin aşırı veya yetersiz çalışmasına yol açabilir. Ancak yüksek değerler her zaman hastalık anlamına gelmez; test sonuçları kişinin genel sağlık durumu ve beslenme alışkanlıklarıyla birlikte değerlendirilmelidir.

Mikrobiyota testinde düşük çeşitlilik veya yararlı bakteri sayısında azalma, bağırsak ekosisteminin zayıfladığını gösterir.
Bu durumun başlıca nedenleri şunlardır:

• Uzun süreli antibiyotik veya antiseptik kullanımı,

• Liften fakir, işlenmiş gıdalarla beslenme,

• Bağışıklık baskılanması veya stres,

• Düşük probiyotik alımı.
  Yararlı bakterilerin azalması, vitamin sentezi (özellikle B ve K vitaminleri), bağırsak bariyer bütünlüğü ve toksin eliminasyonu üzerinde olumsuz etki yaratır.
  Sonuç olarak kişi, daha sık sindirim problemleri, enfeksiyonlar ve ruh hali değişimleri yaşayabilir.

Mikrobiyota testi, genellikle dışkı örneğiyle yapılır.
Hasta, laboratuvardan aldığı özel örnek toplama kitine az miktarda dışkı örneği koyar ve laboratuvara gönderir. Bu işlem evde kolayca yapılabilir, açlık veya tokluk gerekmez.
Laboratuvarda örnekten DNA izolasyonu yapılır ve NGS veya PCR yöntemiyle bakterilerin genetik profili çıkarılır.
İşlem tamamen ağrısızdır ve kan alınmasını gerektirmez.
Sonuçlar bakterilerin çeşitliliği, oranı ve bağırsak sağlığı üzerindeki etkileriyle birlikte raporlanır.

Mikrobiyota testi genellikle 10–15 gün içinde sonuçlanır.
Analiz süresi kullanılan dizileme teknolojisine ve laboratuvar yoğunluğuna göre değişebilir.