Beta Crosslaps (Beta-CTx) Testi

Beta Crosslaps (Beta-CTx) testi, vücuttaki kemik yıkım hızını değerlendirmek için kullanılan biyokimyasal bir kan testidir. Kemik dokusu sürekli yenilenen dinamik bir yapıdır; bir yandan yeni kemik oluşurken, diğer yandan eski kemik hücreleri yıkılır. Bu denge bozulduğunda osteoporoz (kemik erimesi) gibi hastalıklar ortaya çıkabilir.
Beta Crosslaps, tip I kollajenin (kemik matriksinin temel proteini) yıkımı sırasında ortaya çıkan C-terminal telopeptit (CTx) adlı parçacığı ölçer. Bu molekül, kemik yıkımının biyokimyasal göstergesidir ve kandaki düzeyi ne kadar yüksekse, kemik yıkım hızı o kadar fazladır.
Test, genellikle elektrokemilüminesans (ECLIA) veya kemilüminesans (CLIA) yöntemleriyle yapılır ve son derece hassas sonuçlar verir.
Beta Crosslaps (Beta-CTx) testi, kemik döngüsünün hızını ve tedaviye verilen yanıtı izlemek için kullanılır. Özellikle menopoz sonrası kadınlarda, osteoporoz tedavisi gören hastalarda veya kemik metabolizmasını etkileyen hormon bozukluklarında önemli bir göstergedir.

Beta Crosslaps (Beta-CTx) testi, kemik yıkımını değerlendirmek amacıyla istenir.
Doktor bu testi genellikle şu durumlarda talep eder:

• Osteoporoz (kemik erimesi) tanı ve tedavi takibi

• Menopoz sonrası kemik kaybı değerlendirmesi

• Hipertiroidi, Cushing sendromu gibi kemik metabolizmasını etkileyen hastalıkların incelenmesi

• Kortizon veya diğer kemik yıkıcı ilaçların uzun süreli kullanımı
  Ayrıca kemik kırıklarının iyileşme sürecini izlemek ve antiresorptif tedavi (kemik yıkımını azaltan ilaçlar) yanıtını değerlendirmek için de kullanılır.

Beta Crosslaps (Beta-CTx) yüksekliği, kemik dokusunun normalden hızlı yıkıldığını gösterir.
Bu durum, en sık osteoporoz veya menopoz sonrası kemik kaybı yaşayan bireylerde görülür. Ayrıca hipertiroidi, romatoid artrit, kanser metastazları (özellikle kemiğe yayılan) ve uzun süreli steroid kullanımı da Beta-CTx düzeyini artırabilir.
Yüksek değer, kemik yıkımının kemik yapımından daha hızlı olduğunu ve bu dengenin bozulduğunu gösterir. Tedavi gören hastalarda yüksek sonuç, ilacın etkisiz olduğunu veya hastalığın ilerlediğini düşündürebilir.
Ancak sonuçlar, kemik yapım göstergeleri (örneğin osteokalsin veya P1NP testi) ile birlikte değerlendirilmelidir.

Beta Crosslaps (Beta-CTx) düşüklüğü, kemik yıkım hızının azaldığını gösterir. Bu, genellikle osteoporoz tedavisinin başarılı olduğunu veya kemik döngüsünün dengelendiğini ifade eder.
Bazı durumlarda östrojen tedavisi, bisfosfonat, denosumab veya kalsitonin gibi ilaçların etkisiyle Beta-CTx değeri düşebilir.
Nadir olarak hipotiroidi gibi metabolizmayı yavaşlatan hastalıklarda da düşüklük gözlenebilir.
Düşük sonuç tek başına hastalık göstergesi değildir; tedavi takibi açısından olumlu bir bulgu da olabilir.

Beta Crosslaps (Beta-CTx) testi, damar yoluyla alınan bir kan örneği ile yapılır.
Testten önce genellikle 8–12 saatlik açlık önerilir; çünkü besin alımı kısa süreli olarak Beta-CTx düzeylerini etkileyebilir.
Kan alımı kısa sürer, yalnızca hafif bir iğne batması hissedilir. Numune laboratuvarda ECLIA veya CLIA yöntemiyle analiz edilir.
Test sabah saatlerinde yapılmalıdır, çünkü kemik yıkım göstergeleri gün içinde doğal olarak değişkenlik gösterir (sirkadiyen ritim etkisi).
İşlem sonrası kişi günlük yaşamına hemen dönebilir, özel bir önlem alınmasına gerek yoktur.

Beta Crosslaps (Beta-CTx) testi genellikle 1 iş günü içinde sonuçlanır. Laboratuvar yoğunluğu veya kullanılan cihaz tipine göre süre değişebilir.