Bakır (Cu) Testi

Bakır (Cu) testi, kandaki veya idrardaki bakır elementinin miktarını ölçen bir biyokimyasal testtir. Bakır, vücutta çok az miktarda bulunan ancak yaşam için gerekli olan temel eser elementlerden biridir. Hücrelerin enerji üretiminde görev alır, sinir sistemi, bağ dokusu, kemik ve bağışıklık sisteminin sağlıklı çalışması için gereklidir.
Kanda dolaşan bakırın büyük kısmı serüloplazmin adlı proteine bağlıdır. Geri kalanı ise serbest halde bulunur. Bakır (Cu) testi, hem bu bağlı hem de serbest bakır düzeylerini ölçerek vücuttaki toplam bakır durumunu değerlendirir.
Bu test, özellikle Wilson hastalığı gibi kalıtsal bakır metabolizması bozukluklarının tanısında büyük önem taşır. Ayrıca karaciğer fonksiyon bozuklukları, malnütrisyon, uzun süreli parenteral beslenme veya toksik maruziyetler gibi durumlarda da bakır seviyeleri değişebilir.
Sonuçlar, tek başına değerlendirilmez; genellikle serüloplazmin düzeyi ve 24 saatlik idrar bakır testi ile birlikte yorumlanır. Böylece vücuttaki bakır dengesinin doğru analizi yapılabilir.

Bakır (Cu) testi, vücuttaki bakır dengesinin bozulduğundan şüphelenilen durumlarda istenir.
Doktorlar genellikle şu durumlarda testi önerir:

• Wilson hastalığı şüphesi (karaciğer hasarı, sinir sistemi bulguları, gözde Kayser-Fleischer halkası varlığı)

• Karaciğer fonksiyon bozuklukları veya açıklanamayan karaciğer enzim yüksekliği

• Bakır eksikliği (özellikle uzun süreli TPN veya malabsorpsiyon durumlarında)

• Bakır zehirlenmesi şüphesi (bakır kaplı borulardan su içimi, metal maruziyeti)
  Ayrıca sinir sistemi bozuklukları, kansızlık veya bağ dokusu problemlerinde de yardımcı test olarak uygulanabilir.

Bakır (Cu) testi yüksekliği, vücutta fazla miktarda bakır biriktiğini gösterir.
Bu durumun en önemli nedeni Wilson hastalığıdır. Bu hastalıkta karaciğer, bakırı gerektiği gibi atamaz ve metal birikimi karaciğer, beyin ve böbrek gibi organlarda toksik etki oluşturur.
Ayrıca akut veya kronik karaciğer hastalıkları, oral kontraseptif kullanımı, östrojen tedavisi veya gebelik gibi durumlarda da bakır seviyesi yükselebilir.
Nadir olarak bakır zehirlenmesi de yükseklik nedeni olabilir; bu durumda mide bulantısı, karın ağrısı ve karaciğer hasarı gibi belirtiler ortaya çıkar.
Yüksek sonuç, her zaman hastalık anlamına gelmez; klinik değerlendirme ile birlikte yorumlanmalıdır.

Bakır (Cu) düşüklüğü, genellikle yetersiz alım, emilim bozukluğu veya protein sentezinde azalma nedeniyle ortaya çıkar.
Uzun süreli yetersiz beslenme, malabsorpsiyon sendromları, Menke’s hastalığı (doğuştan bakır taşıma bozukluğu) veya serüloplazmin düşüklüğü gibi durumlarda görülebilir.
Bakır eksikliği, anemi (kansızlık), bağışıklık zayıflığı, kemik kırılganlığı ve sinir sistemi bozuklukları gibi belirtilere yol açabilir.
Uzun süreli parenteral (damar yoluyla) beslenme alan kişilerde veya çinko takviyesini aşırı kullananlarda da bakır düşüklüğü gelişebilir.

Bakır (Cu) testi, genellikle damar yoluyla alınan kan örneği üzerinden yapılır. Bazı durumlarda doktor, 24 saatlik idrar örneği isteyebilir.
Kan alımı genellikle sabah saatlerinde, aç karnına yapılması önerilir.
İşlem birkaç dakika sürer ve yalnızca hafif bir iğne batması hissedilir. Test öncesi bakır içeren ilaç, takviye veya multivitaminler kullanılmamalıdır; çünkü bunlar sonucu etkileyebilir.
Alınan numune laboratuvarda atomik absorbsiyon spektrofotometrisi (MS) veya nefelometrik yöntem (NEP/TURB) ile analiz edilir.
Testten sonra kişi günlük aktivitelerine hemen dönebilir.

Bakır (Cu) testi genellikle 1–2 iş günü içinde sonuçlanır. Laboratuvarın yoğunluğuna ve kullanılan yönteme göre bu süre değişebilir.