Amiloid A Testi

Amiloid A testi, kanda bulunan “Serum Amiloid A (SAA)” adlı proteinin miktarını ölçen bir laboratuvar testidir. Bu protein, vücutta bir iltihap (inflamasyon) geliştiğinde karaciğer tarafından üretilir ve kandaki seviyesi kısa sürede yükselir. SAA, akut faz reaktanı olarak adlandırılan maddelerden biridir; yani enfeksiyon, doku hasarı veya bazı kronik hastalıklar sırasında artış gösterir.
Amiloid A testi, vücutta gizli veya belirgin bir iltihabi yanıtın varlığını değerlendirmeye yardımcı olur. C-reaktif protein (CRP) gibi diğer akut faz belirteçleriyle birlikte değerlendirilir. Ancak bazı durumlarda SAA düzeyleri CRP’ye göre daha hızlı yükselip düşebilir, bu nedenle özellikle erken inflamasyon takibinde değerli bilgiler sağlar.
Bu test, vücudun bağışıklık sistemi yanıtını yansıtır. Romatizmal hastalıklar, bakteriyel enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar ve bazı tümörlerin neden olduğu iltihap durumlarında kandaki SAA seviyesi değişiklik gösterir. Amiloid A testi, iltihap sürecinin şiddeti hakkında fikir verir ancak tek başına tanı koydurucu değildir.

Amiloid A testi, vücutta iltihap, enfeksiyon veya bağışıklık sistemi aktivasyonu olup olmadığını değerlendirmek amacıyla istenir. Özellikle eklem ağrıları, ateş, halsizlik, kilo kaybı veya kronik iltihap bulguları olan hastalarda kullanılır.
Romatoid artrit, vaskülit, sistemik lupus eritematozus gibi otoimmün hastalıkların seyri izlenirken, tedaviye verilen yanıtı takip etmek için de bu test uygulanabilir. Ayrıca, enfeksiyon sonrası iyileşme sürecinin değerlendirilmesinde ve cerrahi sonrası inflamasyonun izlenmesinde de doktorlar tarafından istenir.

Amiloid A testi yüksek çıktığında bu genellikle aktif bir iltihabi süreç olduğunu gösterir. Bakteriyel veya viral enfeksiyonlar, otoimmün hastalık atakları, doku hasarı veya bazı kanser türleri bu artışa neden olabilir.
Örneğin zatürre, romatoid artrit alevlenmeleri veya travma sonrası doku yıkımı durumlarında Amiloid A değeri belirgin şekilde yükselir. Bazı kronik iltihaplarda değer uzun süre yüksek kalabilir. Bu durum, vücudun savunma sisteminin sürekli aktif olduğunu gösterir.
Ancak yüksek sonuçlar tek başına bir hastalık tanısı koydurmaz; doktor, diğer testlerle birlikte değerlendirir.

Amiloid A seviyesinin düşük olması genellikle normal kabul edilir çünkü sağlıklı bireylerde bu protein kanda çok düşük düzeylerde bulunur.
Eğer daha önce yüksek olan bir değerde düşüş gözleniyorsa bu durum genellikle iyileşme veya iltihabi sürecin gerilemesi anlamına gelir. Ancak aşırı düşük seviyeler karaciğerin protein üretimini etkileyen ileri karaciğer yetmezliği gibi durumlarda da görülebilir. Bu nedenle test sonucu, hastanın genel sağlık durumu ve diğer laboratuvar bulgularıyla birlikte yorumlanmalıdır.

Amiloid A testi için genellikle damardan alınan az miktarda kan örneği kullanılır. Numune, sarı kapaklı veya heparinli tüpe alınır. Test için aç veya tok olunması genellikle fark yaratmaz; ancak bazı laboratuvarlar sabah aç karnına gelinmesini önerebilir.
Kan alma işlemi birkaç dakika sürer ve yalnızca kısa süreli bir iğne batması hissedilir. İşlem sonrasında kişi günlük yaşamına hemen dönebilir, özel bir dinlenme veya bakım gerekmez.

Amiloid A testi genellikle 24 saat içinde sonuçlanır. Laboratuvarın yoğunluğuna ve kullanılan analiz cihazına göre bu süre değişebilir. Acil durumlarda test birkaç saat içinde de sonuçlandırılabilir.