Alfa Fetoprotein (AFP) Testi

Alfa Fetoprotein (AFP) testi, kandaki AFP adlı proteinin miktarını ölçen bir laboratuvar testidir. AFP, fetüsün gelişimi sırasında karaciğer, mide ve bağırsak tarafından üretilen bir proteindir. Doğumdan sonra bu proteinin kandaki düzeyi hızla azalır ve yetişkinlerde çok düşük seviyelerde kalır.
Testin amacı, karaciğer fonksiyonları ve bazı kanser türleri hakkında bilgi sağlamaktır. Özellikle karaciğer kanseri (hepatoselüler karsinom), testis tümörleri ve over (yumurtalık) kanserleri gibi AFP üreten tümörlerin tanı ve takibinde kullanılır.
Gebelikte ise AFP testi, anne kanındaki AFP düzeyini ölçerek fetüsün sinir sistemi ve karın duvarı gelişimini değerlendirir. Bu test, doğumsal anomalilerin erken tespitinde büyük önem taşır.
Kısacası Alfa Fetoprotein testi, hem onkolojik tanı hem de gebelik taraması alanında kullanılan güvenilir bir biyokimyasal göstergedir.

Alfa Fetoprotein (AFP) testi, hem yetişkinlerde hem de gebelikte farklı amaçlarla yapılır.
Yetişkinlerde bu test, karaciğer hastalıklarının (siroz, hepatit B veya C) ilerlemesini takip etmek, karaciğer kanseri riskini değerlendirmek veya tedavi sonrası tümör takibi yapmak için istenir.
Gebelikte ise test, spina bifida, Down sendromu, anensefali ve karın duvarı açıklıkları gibi doğumsal bozuklukların risk değerlendirmesinde kullanılır.
Doktor, hastanın klinik öyküsüne, yaşına ve risk faktörlerine göre AFP testinin gerekliliğine karar verir.

AFP testi yüksek çıktığında, bu durum farklı nedenlerle açıklanabilir.
Yetişkinlerde yüksek AFP genellikle karaciğer kanseri, germ hücreli tümörler, kronik hepatit veya siroz gibi durumlara işaret eder. Ayrıca karaciğerin kendini onardığı iyileşme dönemlerinde de geçici yükselme olabilir.
Gebelikte yüksek AFP değeri, fetüste nöral tüp defekti (spina bifida), karın duvarı açıklığı veya çoğul gebelik gibi durumlardan kaynaklanabilir. Ancak gebelik haftasının yanlış hesaplanması da AFP seviyesini yapay olarak yüksek gösterebilir, bu nedenle sonuçlar her zaman ultrasonla birlikte değerlendirilmelidir.

AFP düşük çıktığında, özellikle gebelikte Down sendromu (Trizomi 21) veya Edwards sendromu (Trizomi 18) riskini gösterebilir. Bu durumlarda test sonucu tek başına değerlendirilmez; üçlü veya dörtlü tarama testleriyle desteklenir.
Yetişkinlerde düşük AFP seviyesi genellikle normal kabul edilir. Ancak tedavi sürecinde AFP’nin azalması, kanser tedavisinin başarılı olduğunu gösterebilir. Bu nedenle düşük AFP her zaman olumsuz bir bulgu değildir.

Alfa Fetoprotein testi için damardan kan örneği alınır. Gebelikte test, annenin kolundan alınan kanla gerçekleştirilir. İşlem kısa sürer, ağrısızdır ve özel bir hazırlık gerektirmez.
Bazı laboratuvarlar test öncesinde 6–8 saat açlık isteyebilir. Test genellikle sabah yapılır. Alınan kan örneği laboratuvarda ECLIA veya ELISA yöntemiyle analiz edilir.
İşlemden sonra hasta hemen günlük yaşamına dönebilir; testin herhangi bir yan etkisi yoktur. Gebelikte test sonuçları, annenin kilosu, yaşı ve gebelik haftası gibi bilgilerle birlikte değerlendirilir.

Alfa Fetoprotein testi genellikle 24 saat içinde sonuçlanır. Laboratuvar yoğunluğuna ve kullanılan yönteme bağlı olarak bu süre 1–2 gün sürebilir. Gebelik taramalarında ise diğer parametrelerle birlikte raporlanması birkaç gün alabilir.