Neonatal TSH Testi

Neonatal TSH testi, yenidoğan bebeklerde tiroid bezinin doğuştan düzgün çalışıp çalışmadığını belirlemek için yapılan bir tarama testidir. “TSH” (Tiroid Uyarıcı Hormon), hipofiz bezinden salgılanan ve tiroid bezinin T3 ve T4 hormonlarını üretmesini sağlayan temel hormondur. Bu hormonlar bebeğin beyin gelişimi, büyüme hızı ve metabolik işleyişi açısından kritik öneme sahiptir.
Test, bebeklerde konjenital hipotiroidi adı verilen doğuştan tiroid yetmezliğini erken dönemde tespit etmeyi amaçlar. Çünkü tiroid hormonlarının eksikliği fark edilmeden kalırsa zihinsel ve fiziksel gelişim geriliği (kretinizm) gibi kalıcı sorunlara neden olabilir.
Neonatal TSH testi genellikle doğumdan sonraki 3–5. günler arasında yapılır. Bu dönemde alınan örnek, bebeğin metabolik olarak dengeye geldiği zamana denk gelir ve sonuçlar daha doğru olur.
Laboratuvar ortamında, elektrokemilüminesans (ECLIA) veya enzim immünoassay (ELISA) yöntemiyle analiz edilir. Bu test, topuk kanı taraması olarak bilinen ulusal yenidoğan tarama programının da temel bileşenlerinden biridir.

Neonatal TSH testi, doğuştan tiroid hormon eksikliğini erken tespit ederek geri dönüşü olmayan beyin hasarlarını önlemek amacıyla yapılır.
Doktorlar ve sağlık otoriteleri tarafından rutin olarak tüm bebeklere önerilir çünkü:

• Konjenital hipotiroidi çoğu zaman doğumda belirti vermez.

• Erken tanı konulup tedavi başlanmazsa kalıcı zihinsel ve fiziksel gelişim geriliği gelişebilir.

• Test, bebeklerin sağlıklı büyüme ve beyin gelişimini güvence altına almak için yapılır.
  Ayrıca bu test, yenidoğan tarama programı kapsamında fenilketonüri (PKU), biyotinidaz eksikliği ve kistik fibrozis gibi diğer metabolik testlerle birlikte uygulanır.

Neonatal TSH yüksekliği, genellikle tiroid bezinin yeterli hormon üretemediğini gösterir. Bu durumun en sık nedeni konjenital hipotiroidi yani doğuştan tiroid yetmezliğidir.
Yüksek sonuçlar şu durumlarda da görülebilir:

• Tiroid bezinin doğuştan gelişmemesi (agenezi) veya küçük olması (hipoplazi),

• Tiroid hormon sentez bozuklukları,

• Anne-bebek arasında geçen antitiroid ilaç etkisi,

• Doğum sonrası stres veya geçici TSH yükselmesi.
  Bu durumda test tekrarlanır ve serbest T4 hormonu da ölçülerek kesin tanı konur. Erken tanı konulan bebeklerde tiroid hormonu tedavisiyle normal gelişim süreci sağlanabilir.

Neonatal TSH düşüklüğü, nadiren klinik olarak önemli bir bulgudur. Genellikle hipofiz bezinden TSH üretiminin az olması veya erken alınmış numuneler nedeniyle ortaya çıkar.
Nedenleri arasında:

• Hipopituitarizm (hipofiz yetersizliği),

• Tiroid hormon takviyesinin aşırı verilmesi,

• Numune alınma zamanının yanlış seçilmesi (doğumdan hemen sonra) yer alabilir.
  Düşük TSH, tiroidin fazla çalıştığı hipertiroidi durumlarında da görülebilir ancak yenidoğanlarda bu nadirdir.

Neonatal TSH testi, doğumdan sonraki birkaç gün içinde bebeğin topuğundan alınan birkaç damla kan ile yapılır.
Kan örneği özel filtre kağıdına damlatılarak kurutulur ve laboratuvara gönderilir. İşlem genellikle ağrısızdır, yalnızca kısa süreli bir batma hissi olabilir.
Test için açlık veya özel hazırlık gerekmez. Anne sütüyle beslenme devam eder.
Elde edilen kan örneği laboratuvarda analiz edilir ve tiroid hormon düzeyi değerlendirilir. Gerekli durumlarda test tekrarı veya doğrulama testi (serbest T4 ölçümü) istenebilir.

Neonatal TSH testi genellikle 3–7 gün içinde sonuçlanır.
Tarama programı kapsamında yapılan testlerde sonuçlar il sağlık müdürlükleri tarafından değerlendirilir ve anormal değerler hızlıca ilgili hastanelere bildirilir.