Sedimentasyon (ESR) Testi

Sedimentasyon testi veya tıbbi adıyla eritrosit sedimantasyon hızı (ESR) testi, kan hücrelerinin (özellikle eritrositlerin) belirli bir süre içinde tüpün dibine çökme hızını ölçen bir laboratuvar testidir. Bu hız, kanda iltihap (enflamasyon) varlığının dolaylı bir göstergesidir.
Kandaki kırmızı hücreler (eritrositler) normalde yavaşça çökerken, iltihap durumlarında kanda fibrinojen ve immünoglobulin gibi bazı proteinlerin artması çökelme hızını artırır. Bu nedenle test, vücutta enfeksiyon, otoimmün hastalık veya doku hasarı olup olmadığını anlamada yardımcı olur.
Sedimentasyon testi, özgül (spesifik) bir test değildir; yani belirli bir hastalığı doğrudan göstermez. Ancak sonuçlar, doktorun enflamatuvar süreçleri, kronik hastalıkların seyri veya tedaviye yanıtı değerlendirmesine yardımcı olur.
ESR testi genellikle CRP Testi ile birlikte yorumlanır; iki test birlikte, vücuttaki iltihabi aktivitenin derecesi hakkında daha güvenilir bilgi verir.

Sedimentasyon (ESR) testi, vücutta enfeksiyon, iltihap veya bağ dokusu hastalığı şüphesi olduğunda istenir.
Doktorlar bu testi özellikle eklem ağrısı, ateş, halsizlik, kilo kaybı veya kas ağrısı gibi genel belirtilerle başvuran hastalarda kullanır.
Test; romatoid artrit, lupus (SLE), vaskülit, enfektif endokardit gibi kronik enflamatuvar hastalıkların takibinde de önemli rol oynar.
Ayrıca tedavi sürecinde hastalığın aktivitesini izlemek veya iyileşme durumunu değerlendirmek için de düzenli olarak yapılabilir.

Sedimentasyon yüksekliği, genellikle vücutta iltihap, enfeksiyon veya kronik hastalık varlığını gösterir.
Bu durum, bakteriyel veya viral enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar (romatoid artrit, lupus), kan hastalıkları (multiple myelom, anemi), böbrek hastalıkları veya kanserler gibi birçok farklı nedenle ortaya çıkabilir.
Ayrıca gebelik, yaşlılık veya anemi gibi fizyolojik durumlarda da ESR düzeyi hafif yükselebilir.
Bu nedenle yüksek sonuç tek başına tanı koydurucu değildir;  CRP Testi, Hemogram Testi ve klinik bulgular ile birlikte değerlendirilir.

Sedimentasyon düşüklüğü genellikle ciddi bir sağlık sorunu anlamına gelmez.
Ancak bazı durumlarda polisitemi (kanda eritrosit artışı), orak hücreli anemi, aşırı lökositoz (yüksek beyaz kan hücresi sayısı) veya hipofibrinojenemi (düşük fibrinojen seviyesi) gibi kanla ilgili bozukluklarda düşük ESR görülebilir.
Ayrıca kalp yetmezliği veya dehidratasyon da çökelme hızını yavaşlatabilir.
Düşük sonuç genellikle klinik açıdan önemli değildir ve çoğu zaman normal varyasyon olarak değerlendirilir.

Sedimentasyon testi, genellikle damardan alınan tam kan örneği ile yapılır. Kan, antikoagülan (pıhtılaşmayı önleyen) madde içeren özel tüplere alınır.
Açlık genellikle gerekmez; test her saatte uygulanabilir. Ancak sabah yapılan testlerde sonuçlar daha standart kabul edilir.
Kan örneği laboratuvarda özel tüplerde belirli bir süre bekletilir ve kırmızı kan hücrelerinin çökme hızı milimetre/saat (mm/saat) olarak ölçülür.
İşlem kısa ve ağrısızdır. Kan alma sonrası hasta günlük hayatına hemen dönebilir; özel bir hazırlık veya dikkat gerekmez.

Sedimentasyon (ESR) testi genellikle 1–2 saat içinde ölçülür ve laboratuvar raporu aynı gün içinde sonuçlanır. Kullanılan cihaz veya yöntemlere göre süre değişebilir.